ફિલમની ચિલમ..... ૨૪ ફેબ્રુઆરી, ૨૦૧૩

નાચ મેરે ‘ચુલબુલ’ કિ પૈસા મિલેગા!

શું ગુલઝારને કરાંચી સાહિત્ય મેળામાં હાજરી આપવા ગોઠવાયેલી પાકિસ્તાન મુલાકાતેથી, મિડીયા કહે છે એમ, અફઝલ ગુરૂને ફાંસી અપાયાને કારણે, સુરક્ષા જોખમાતાં પાછા આવી જવું પડ્યું હતું? કે પછી તેમની દીકરી મેઘનાએ ખુલાસો કર્યો છે તે મુજબ, પહેલીવાર પાકિસ્તાનમાંના પોતાના વતનના ગામ દીના પહોંચીને કવિ લાગણીથી એટલા વિહવળ થઇ ગયા કે તેમને છાતીમાં દુખાવો ઉપડ્યો અને સ્વાસ્થ્યનાં કારણોસર પરત આવી જવું પડ્યું? ગુલઝારની ૮૩ વરસની ઉંમર અને ‘મરાસિમ’ (એક પુરાના મૌસમ લૌટા, યાદભરી પુરવાઇ ભી...!)  જેવી કવિતાઓમાં વ્યક્ત થયેલા સરહદ પારના તેમના સંવેદનશીલ તંતુઓનું જોડાણ સમજનાર કોઇને પણ મેઘનાનો ખુલાસો જ સાચો લાગે.

મેઘનાએ ગુલઝારજી માટે લખેલું પુસ્તક “બીકૉઝ હી ઇઝ....” વાંચતાં પણ સમજાય કે તેમના બચપણના દિવસો જ્યાં વિત્યા હતા તે ઝેલમ જિલ્લાના દીના ગામ માટે એ કેટલા સૅન્ટીમૅન્ટલ છે. ગુલઝાર અગાઉ એક કરતાં વધુ વખત પાકિસ્તાન ગયા હોવા છતાં કદી દીના નહતા ગયા. કેમકે, મેઘનાએ પુસ્તકમાં કહ્યા પ્રમાણે, તેમને બાળપણની યાદોને અકબંધ રાખવી હતી. સમયની થપાટો પડતાં ગામો અને શહેરોના ચહેરા બદલાઇ જતા હોય છે અને ગુલઝાર પોતાના શિશુકાળના ગામની માસુમ તસ્વીર પર એવું કશું ચિતરામણ નહતા ઇચ્છતા. 

છતાં આ વખતે કરાંચી લીટરરી ફૅસ્ટીવલમાં હાજરી આપવા ગયા અને દીના પણ ગયા. ત્યાં ગયા હશે અને અચાનક જ જીવનનાં ૭૫ વરસ ખરી પડ્યાં હશે! ગુલઝાર એક અત્યંત સફળ ફિલ્મી હસ્તીને બદલે લાંબા વાળવાળા મા વિનાના બાળક ‘સંપૂરનસિંગ કાલરા’ બની ગયા હશે. કેટલાને ખબર હશે કે ગુલઝારનાં માતા તેમને જન્મ આપીને તે તદ્દન શિશુ અવસ્થામાં હતા ત્યારે ગુજરી ગયાં હતાં. તેમની માતાના એ એકમાત્ર સંતાન હતા અને તેમના પિતાજીએ ત્રણવાર લગ્ન કર્યાં હોઇ અન્ય બે પત્નીઓનાં આઠ બાળકો હતાં. તેથી ઓરમાન માતા અને તેમનાં ઓરમાન સંતાનો વચ્ચે એ જ ગામની ગલીઓમાં એક નમાયા છોકરા તરીકે તેમનો ઉછેર થયો હતો. એ દિવસોની કેટકેટલી સારી-નરસી સ્મૃતિઓનું પૂર ધસમસતું આવ્યું હશે?

ગુલઝાર કે જેમણે ‘કિતાબ’ અને ‘પરિચય’ જેવી બાળકોના માનસમાં ઊંડા ઉતરતી ફિલ્મો બનાવી હોય, ‘માસુમ’ જેવી ફિલ્મનાં “લકડી કી કાઠી, કાઠી પે ઘોડા...” અને “તુઝ સે નારાજ નહીં ઝિંદગી હૈરાન હું...” સરખાં ગીતો લખ્યાં હોય કે પોતાની દીકરીના દરેક જન્મદિને કવિતાઓ ભેટ આપવાની પ્રથા રાખી હોય એવા અત્યંત સંવેદનશીલ કવિને પોતાના માસુમ દિવસોની યાદોના સમંદરમાં તણાવાથી હ્રદયમાં શૂળ ના ભોંકાઇ હોત તો જ નવાઇ લાગત!

ગુલઝાર જેવા કવિની દીકરી ‘બીકૉઝ હી ઇઝ...” જેવી સુંદર જીવનકથા લખે અને કરિના કપૂર ‘ધી સ્ટાઇલ ડાયરી ઑફ એન ઍક્ટ્રેસ’ એવું પુસ્તક આપે. તેના વિમોચનમાં શોભા ડેની હાજરી હોય એટલે એ બુકના રિવ્યુ પણ માફકસરના થશે એમ માની શકાય. આમ પણ કરિનાને જાતે એ પુસ્તક લખવાનો સમય કેવી રીતે મળી શક્યો હોય એવા સવાલો કોઇ અવલોકનકાર કરવાના નથી. કેમકે એ ‘દબંગ ટુ’માંના “ફૅવીકોલ સે..” જેવા આઇટમ સોંગથી અને ‘તલાશ’ની નાયિકા તરીકે ૧૦૦ કરોડની હીરોઇન છે! એટલું જ નહીં આ અઠવાડિયે ‘રેસ-ટુ’ પણ સૅન્ચ્યુરીની ફિનિશ લાઇન ક્રૉસ કરી ચૂક્યું હોઇ કરિનાના ‘નવાબ’ સૈફ પણ સેંકડો કરોડના બિઝનેસ કરાવતા હીરો છે. (એટલે પેલું શું કહે છે?... સર્વે ગુણાઃ કાંચનમ આશ્રયતે?)

એવી બૉક્સ ઑફિસની સદી ફટકારવાનું ગયા સપ્તાહના ‘સ્પેશ્યલ છબ્બીસ’ અને ‘એબીસીડી’ બેમાંથી કોઇ પિક્ચરના કિસ્સામાં શક્ય બને એવું લાગતું નથી. બન્ને અત્યારે તો ૫૦ કરોડ સુધી પહોંચવાની કોશીશમાં છે. તેથી ધંધાની રીતે બેઉને  અક્ષય ઉપરાંત સલમાન, અજય, આમિર, સૈફની માફક ‘ફૉર્ટી પ્લસ’ કહી શકાય. કેવી મઝાની વાત છે કે ૧૦૦ કરોડની ક્લબના આજના મોટાભાગના ટૉપ સ્ટાર્સની ઉંમર ૪૦ ઉપરની છે. ૧૯૬૫માં જન્મેલો સલમાન તો બે ત્રણ વરસમાં ૫૦નો થશે!

સલમાન પછી અંગત રીતે ઐશ્વર્યાની સૌથી નજીક પહોંચી શકેલા વિવેક ઑબેરૉયની ફિલ્મ ‘જયવંતભાઇ કી લવ સ્ટોરી’ અને મુકેશ ભટ્ટના દીકરા વિશેષ ભટ્ટે દિગ્દર્શન કરેલી પ્રથમ ફિલ્મ ‘મર્ડર થ્રી’ બન્ને ‘વૅલેન્ટાઇન ડે’ની આસપાસના દિવસોમાં રજૂ થઇ અને બેઉને કશું ‘વિશેષ’ નોંધપાત્ર ઓપનીંગ નથી મળ્યું. તેથી વિવેક ઑબેરૉય માટે અત્યારે તો ટિકિટબારીના ન્યુઝ કરતાં છઠ્ઠી ફેબ્રુઆરીએ તેની પત્નીએ પુત્રરત્નને જન્મ આપ્યો એ સમાચાર વધારે અગત્યના છે. (જો ‘જયંતાભાઇ...’ની ટપોરી ફિલમ હીટ થઇ હોત તો? દીકરો લકી છે એમ કહેવાત. પણ અત્યારે તો....!)

વિવેક કે સલમાન કોઇ એવા કાર્યક્રમમાં હોય જ્યાં ઐશ્વર્યા પણ હાજર હોય તો કેવી ગુંચવાડાભરી સ્થિતિ થાય તેનો અંદાજ આવે એવું મિલન યુવરાજસિંગ અને કીમ શર્માનું તાજેતરમાં એક સમારંભમાં થયું. સૌ જાણે છે એમ, ‘યુવિ’ અને કીમ એક સમયે લગ્ન કરવા સુધીનાં ગંભીર હતાં. પછી શું થયું કે ‘મોહબ્બતેં’ની એક હીરોઇન એવી કીમ કેન્યાના મુરતિયા સાથે પરણી ગઇ. તે ઠેઠ હમણાં એક ચેનલના વાર્ષિક સમારંભમાં બન્ને આમને સામને થયાં. યુવરાજ તો કીમ અને કીમોથિરપી બન્નેમાંથી બહાર આવીને હવે જોરદાર ક્રિકેટ પણ રમતો થઇ ગયો છે.

યુવરાજના ક્રિકેટ જગત અને કીમની ફિલ્મ ઇન્ડસ્ટ્રી બન્નેને ભેગાં કરીને ગ્લૅમરનું જે રસાયણ થાય તેનો કસ કાઢવા ‘સેલીબ્રીટી ક્રિકેટ લીગ’ના નામે ‘આઇપીએલ’ની જેમ ‘સીસીએલ’ શરૂ થઇ છે. તેમાં સલમાન પોતાના ભાઇ સોહૈલની ટીમને ચીયર કરવા જતો હોય છે. ‘સીસીએલ’માં હાજરી આપવાનો કોઇ ચાર્જ એ લે છે કે નહીં એ તો ખબર નથી. પરંતુ, આ સપ્તાહે આવેલા એક ગુસપુસ સમાચાર એમ જરૂર કહી જાય છે કે સલમાને પણ શાહરૂખની માફક યોગ્ય બક્ષીશ લઇને લગ્નમાં ડાન્સ કરવાનું સ્વીકાર્યું છે. એવી દિલ્હીમાં થનારી એક શાદીમાં નાચવાના સલમાને સાડા ત્રણ કરોડ માગ્યાના રિપોર્ટ છે! (નાચ મેરે ચુલબુલ કિ પૈસા મિલેગા... કહાં કદરદાન તુઝે ઐસા મિલેગા!)

એવા કિંમતી હીરો સલમાનનો હૈદ્રાબાદમાં ‘સીસીએલ’ની એક મેચ પછી  સ્ટેડીયમથી હોટલ જતાં પચીસ - ત્રીસ બાઇક સવારોએ જે રીતે પીછો કરીને તેને આખે રસ્તે પરેશાન કર્યો, તેની ફરિયાદ જાણીએ તો બિપાસા બાસુ યાદ આવી જાય. બિપાસાએ પણ પોતે જે જિમમાં કસરત કરવા જાય છે, ત્યાં આવતા એક અજાણ્યા વ્યક્તિ સામે એવી જ, પીછો કરવાની, ફરિયાદ કરી છે. આ વાતને અને બિપાસાની એક્સરસાઇઝ કરવાની સીડી બહાર પડી છે તેના વેચાણને કશું લાગે વળગે છે કે કેમ એ વિચારવાની કસરત કરવા જેવી ખરી. કેમકે મજકૂરને શોધવા ફરિયાદની જરૂર ક્યાં હતી? કેમકે કે એવા જાણીતા જિમમાં આવનારા દરેકને માટે સૌ પ્રથમ ‘મેમ્બર’ બનવું જરૂરી હોય છે. ગુજરાતીમાં બોલે તો... ‘સભ્ય’ બનવાનું હોય છે!....  લો કલ્લો બાત!!  

તિખારો!

‘જયંતાભાઇ કી લવ સ્ટોરી’ જેવી ભાઇલોગની જીવનકથાની-બાયોગ્રાફીની- ફિલ્મોને શું કહીશું?... ‘ભાઇઓગ્રાફી’!!  

 

ફિલમની ચિલમ ૧૭ ફેબ્રુઆરી, ૨૦૧૩

‘સ્પેશ્યલ’ થવા ડાયરેક્ટરે પચાસ-સો કરોડના ‘હીરા’ સાથે ચમકવું પડે! 

આ અઠવાડિયે આવેલી બે ફિલ્મો ‘સ્પેશ્યલ ૨૬’ અને ‘એબીસીડી’ (એની બડી કેન ડાન્સ) પૈકીની ‘સ્પેશ્યલ ૨૬’ સ્પેશ્યલ હતી. કેમ કે એ બહુ વખણાયેલી ‘એ વૅડ્નસ ડે’ના દિગ્દર્શક નીરજ પાન્ડેની નવી કૃતિ હતી. ફિલ્મ જોયા પછીનો એક ‘રિવ્યુ’ લગભગ અખબારોના પગારદાર અવલોકનકારોથી લઇને પાનના ગલ્લે કે હેર કટિંગ સલૂનમાં અને ટ્રેઇન કે બસમાં અપડાઉન દરમિયાન કરાતી નિ:શુલ્ક સમીક્ષામાં એકમતે કહેવાયું કે આ થ્રિલરમાં લવ ઍંગલ અને ગાયનો ફિલ્મની ગતિને અવરોધે છે. એમ કરવા કરતાં ઠગોની ચાલબાજીનો એકાદ વધુ કિસ્સો મૂકીને સ્ક્રીપ્ટને વધારે રસપ્રદ કરી શકાઇ હોત. સસ્પેન્સ થ્રિલર્સ બનાવવામાં એક સમયે વિજય આનંદનો જોટો નહતો. તેમની એવી સુપર હીટ ફિલ્મો ‘જહોની મેરા નામ’, ‘જ્વેલથીફ’ કે ‘તીસરી મંઝિલ’માં ગાયનો  હંમેશાં વાર્તાને આગળ વધારવાનું કામ કરતાં હતાં અને તેથી જ તે દૂધમાં દળેલી ખાંડ ભળે એમ મીઠાશ વધારતાં હતાં. સવાલ એક જ છે કે જે વાત સિનેમાની ‘એબીસીડી’ પણ ના સમજાતી હોય એવા પ્રેક્ષક પણ કહી શકે એમ છે એ તેના આટલા બુદ્ધિશાળી પ્લૉટ વિચારનારા નિર્દેશકને કેમ નહીં દેખાયું હોય? જવાબ છે, માર્કેટ! 

માર્કેટની જરૂરિયાત સર્જકને મોટી સ્ટાર કાસ્ટને શરણે મોકલે છે. કોઇપણ કલાકારને મોટા બજેટના બ્રૅકેટમાં જવાની તાલાવેલી હોય છે અને ના ગમે તો પણ ફિલ્મોમાં તો એ જ સફળતાનો માપદંડ હોય છે. તેથી ગમ્મે એટલી સરસ હોવા છતાં ‘એ વૅડ્નસ ડે’ નસીરુદ્દીન શાહની ફિલ્મ કહેવાય... તે સલમાન, આમીર કે અક્ષય અથવા તો અજય દેવગનની નહતી! આ નગ્ન વાસ્તવિકતા છે. આજે કરોડોના બજેટ સાથે એ ગ્રેડની સ્ટાર કાસ્ટ સાથે ફિલ્મો બનાવતા વિધુ વિનોદ ચોપ્રાની પ્રથમ ફિલ્મ અમોલ પાલેકરને લઇને બનાવેલી ‘ખામોશ’ હતી. તો તેમના સહાયક રહી ચૂકેલા સંજય લીલા ભણશાળીએ પણ શરૂઆત તો નાના પાટેકર સાથેની ‘ખામોશી- ધી મ્યુઝિકલ’થી કરી હતી. તે પછી ફરી એ કલાકારોને તેમણે ક્યારે લીધા એ યાદ કરવા જેવું નથી લાગતું?

એટલે પચાસ - સો કરોડના બિઝનેસમાં પહોંચવાની દરેકની મહેચ્છા હોય છે. એ સંજોગોમાં, કોઇ આશ્ચર્ય ખરું કે ‘સ્પેશ્યલ છબ્બીસ’ની મુખ્ય ભૂમિકા માટે અક્ષય પ્રથમ પસંદગી હોવા છતાં અજય દેવગન અને અભિષેક બચ્ચન પાસે પણ પ્રસ્તાવ ગયા હતા? દરેકની તારીખોનો અને બજેટને પોસાય એવા ભાવનો મેળ પાડતાં છેવટે ચાર વર્ષે અક્ષય સાથે જ ફિલ્મ બની.અક્ષયને લેવા છતાં નીરજ પાન્ડેને એ વાતની ક્રેડિટ આપવી પડે કે તેની પાસે રૂટિન હીરોગીરી કરાવી નથી. અક્ષય એક સરસ એક્ટર છે, જે માર્કેટમાં કરોડોનો ઇનીશ્યલ (પ્રારંભિક બિઝનેસ) લાવી શકે છે અને તે ભૂમિકામાં એ સફળ રહે છે. એવી માર્કેટની ડીમાન્ડને કારણે સ્ક્રીપ્ટમાં હીરોઇન આવી. તેનું કામ ગાયનો ગાઇને ગ્લૅમર  વધારવાનું સામાન્ય રીતે હોય. પરંતુ, બિચારી કાજલ અગ્રવાલનું પાત્રાલેખન સીધી સાદી છોકરીનું હોઇ સાઉથની એ હીટ હીરોઇન હોવા છતાં અહીં ગ્લેમરસ પણ દેખાવાનું નહતું. તેમજ તેનો ટ્રૅક મૂળ પ્લોટનો ભાગ ના હોઇ તે દૂધમાં ઘી તરે એમ પિક્ચરમાં અલગ જ તર્યા કરી.

છતાં પહેલા જ વીકમાં પચાસ કરોડની નજીક પહોંચી ગયેલી ‘સ્પેશ્યલ છબ્બીસ’ ‘અક્ષય અને કાજલ અગ્રવાલની ફિલ્મ’ તરીકે જ ઓળખાઇ રહી છે! વળી, અગત્યની વાત એ છે કે તે ડાન્સની સ્પેશ્યલ ફિલ્મ ‘એબીસીડી’ કરતાં વકરામાં આગળ છે. એવા કરોડોના ‘એ ગ્રેડ’ બિઝનેસ માટે દરેક કલાકાર તરસતા હોય છે, જેને માટે તમામ પ્રકારના વિધી-વિધાન કરવા પણ તૈયાર હોય છે... ભલેને તેમાં કોઇ દરગાહ પર ચાદર ઓઢાઢવાની હોય કે પવિત્ર નદીમાં ડુબકી લગાવવા કપડાં ઉતારવાનાં હોય! કુંભના મેળામાં મૌની અમાવાસ્યાએ સ્નાન કરવા એક્તા કપૂર પોતાની આવનારી ફિલ્મ ‘એક થી ડાયન’ના કલાકારો ઇમરાન હાશ્મી અને હુમા કુરેશીને લઇને અલ્હાબાદ ગયાના સમાચાર પણ હતા જને? (ડાકણ અને અમાસની જુગલબંદી હૉરર ફિલ્મની સ્ક્રીપ્ટમાં તો નિયમિત હોય જ છેને?!) 

 

એ જ કુંભના મેળામાં પ્રીટી ઝિન્ટા પણ પહોંચી ગઇ હતી અને પવિત્ર સંગમમાં ડુબકી લગાવી હતી. તેણે ‘મૌની અમાવાસ્યા’ પર મનમાં શું માગ્યું હશે? સિનેમાની સફળતા કે પોતાની ક્રિકેટ ટીમનો જયજયકાર? કે પછી અંગત જીવનમાં ખોવાયેલો લાગતો પ્રેમ? પ્રીટી અને તેના મિત્ર નેસ વાડીયાના સંબંધો ક્યાં ઉભા છે એ તો એ બેમાંથી એક ચોખવટ કરે ત્યારે ખબર પડે. પરંતુ, કુંભના મેળામાં એ દેશના અગ્રણી રિધમિસ્ટ શિવામણી સાથે ગયાના અહેવાલે વળી તેની ‘કીંગ્સ ઇલેવન પંજાબ’ વખતના યુવરાજસિંગ સાથેના ફોટાઓ જેવી ઉત્સુકતા મિડીયામાં ઉભી જરૂર કરી છે. (કુંભના મેળા સાથે કાયમ પાત્રોના વિખુટા પડવાનું જ કેમ જોડાયેલું હશે? શિવા શિવા!)  

પ્રીટી ઝિન્ટાની સાથે ‘વીરઝારા’માં ‘સામિયા સિદ્દીકી’ની ભૂમિકા કરનાર તેની સમકાલિન રાની મુકરજીને પણ ગયા સપ્તાહે તેના અંગત જીવનને સાંકળે એવા એક ક્વોટના પગલે મિડીયામાં ફરી એકવાર ચમકવાનો વારો આવ્યો. એક સમારંભમાં શત્રુઘ્નસિન્હાએ રાની ‘મુકરજી’ને ‘રાની ચોપ્રા’ કહેતાં સૌ ચોંકી ગયા હતા. જો કે  ‘મૌની અમાવાસ્યા’નો પ્રભાવ હોય કે ગમે એમ, પણ કોઇ ‘વીરઝારા’ના અનુપમ ખેરની માફક “દિલચશ્પ... બહોત દિલચશ્પ” બોલી નહતું ઉઠ્યું. યે પૉઇન્ટ નોટ કિયા જાય, યૉર ઑનર. (ઇન્ટરેસ્ટીંગ... વૅરી ઇન્ટરેસ્ટીંગ!)

એ પ્રસંગ હતો યશ ચોપ્રાની પૂરા કદની મૂર્તિના લોકાર્પણનો અને તેથી એ વખતે તેમના પરિવારના સભ્યો પણ હાજર હતા. પરંતુ, સ્ટૅચ્યુ ઉપરથી વિધિવત પડદો ઉઠાવવાના સમારંભમાં શત્રુ ભૈયાએ કરેલા રાનીના નામના આ નવા સમાસને લીધે એક અર્થમાં પડદો ઉઠાવ્યો એમ અનુમાન કરી શકાય. કારણ કે યશજીના અવસાન પછીના થયેલા પ્રાર્થનાસભા જેવા પ્રસંગે અને કુટુંબીજનોને સાંત્વના આપવા આવનાર સૌએ ચોપ્રા પરિવારના સભ્યની માફક જ રાનીને સંકળાયેલી જોઇ હતી. એ સમારોહમાં શત્રુઘ્નએ જ્યારે ‘ચોપ્રા’ અટક લટકાવી ત્યારે  તેનો  વિરોધ રાનીએ તો ના જ કર્યો; પણ યશજીનાં પત્ની પમેલાજી અને પુત્ર ઉદય ચોપ્રા સહિતના કોઇએ પણ ઑડિટ ના કાઢ્યું. (‘આદિત’ને કારણે?) શું ચોપ્રા પરિવારના મિડીયાના મિત્રો કરતાં પણ ‘શત્રુ’ વધારે જાણતા હશે? (સસ્પેન્સ વધે એવી ‘સ્પેશ્યલ’ સ્ટોરી છેને આ? કે પછી રાઝ ખોલનારી? સોચો ઠાકુર!)

તિખારો!

 ૧૦૦ કરોડનો આંકડો પાર કરનારી કેટલીક ફિલ્મો તો તેમાંના સ્ટારની લોકપ્રિયતાને કારણે જ ચાલી છે. એ ફિલ્મ કોઇ લલ્લુ-પંજુ એક્ટર સાથે એ જ ડાયરેક્ટર બનાવે તો? એવાં પિક્ચરોને મળતા ૧૦૦ કરોડના બિઝનેસને જોઇને થાય કે ‘એબીસીડી’ તો એ દિગ્દર્શકો માટે કહી શકાય.  સુપર હીટ સ્ટારને  સાઇન કરી શકો તો પછી ‘એબીસીડી’.... ‘એની બડી કેન ડાયરેક્ટ’!!