ફિલમની ચિલમ.... નવેંબર ૩૦, ૨૦૧૪

-તો ‘થ્રી ઇડિયટ્સ’માં કરિના કપૂર નહીં...

                             કદાચ અનુષ્કા શર્મા હોત!

 

શું ફિલ્મી ગૉસીપ કોલમોને મસાલાનો દુષ્કાળ પડશે? જે રીતે ફિલ્મ ઇન્ડસ્ટ્રીના ટૉપ સ્ટાર્સ ‘સમઝૌતા એક્સપ્રેસ’માં સવારી કરી રહ્યા છે, એ જોતાં ચટપટી અને તમતમતી ખબરોના ચાહકોને બીજી-ત્રીજી હરોળના નાના મોટા સ્ટાર્સના લડાઇ-ઝગડા અને વિવાદથી કામ ચલાવવું પડશે. કેમ કે અર્પિતાના લગ્ન પછી સલમાન, શાહરૂખ અને આમિર એ ત્રણ આજની તારીખના સૌથી મોટા સ્ટાર્સનું સમાધાન એ જ મોટા ન્યૂઝ હતા. (હવે “આ અર્પિતા કોણ? કયા પિક્ચરની હીરોઇન? કે દિગ્દર્શક?” એવો સવાલ પૂછનારને સિનેમાની કોલમ વાંચવાનો અધિકાર ખરો કે?!)  ખાન ત્રિપુટીને પગલે આ સપ્તાહે કરણ જોહર અને કાજોલે પણ પોતપોતાની કીટ્ટાને ભૂલીને બુચ્ચા કર્યાના સમાચાર અને ફોટા આવતાં કાજોલને લઈને કરણ નવું કશુંક એટલે કે ‘કુછ કુછ’ કરશે એવી આશા બંધાઇ છે. કરણને પોતાની નવી ફિલ્મમાં ઐશ્વર્યાના ગ્રીન સિગ્નલ પછી કાજોલના કિસ્સામાં મળેલી પીળી લાઇટ એકાદા નવા પ્રોજેક્ટને જન્મ આપી શકે.

ઐશ્વર્યાએ પોતે હજી ગ્રીન કે યલો એક પણ સિગ્નલની પુષ્ટિ નથી કરી. પરંતુ, પોતાની બર્થડે વખતે તેણે એ હીન્ટ આપી હતી કે ‘જઝ્બા’ ઉપરાંત બે અન્ય પ્રોજેક્ટ માટે પોતે સંમતિ આપી છે. પણ તેની જાહેરાત જે તે મુવી મેકર કરશે. જન્મદિન અગાઉના દિવસોમાં ઐશ્વર્યા અને કરણ જોહર મળે એ મુલાકાત ગોવાના ચીફ મિનિસ્ટર દિલ્હી જઈને પ્રધાનમંત્રીને મળે અને પછી એ મુખ્યમંત્રી મટીને દેશના સંરક્ષણ મંત્રી બને એવી શક્યતાવાળી ઘટના ગણાય. તે ઉપરાંત ઐશ્વર્યા અને સાસુમા જયા બચ્ચન ‘આંખેં’ અને ‘વક્ત....’ જેવી અમિતાભ બચ્ચનની ફિલ્મોના ડાયરેક્ટર વિપુલ શાહને  બે કલાક માટે મળ્યાં હતાં, એ મુલાકાતનું મહત્વ પણ ઓછું આંકવા જેવું નથી. કરણ જોહર અને વિપુલ શાહની સાથે સાથે સંજય લીલા ભણશાળી અને રાજકુમાર સંતોષીનાં નામ પણ ઐશ્વર્યાની સંભવિત નવી ફિલ્મોના સંદર્ભે બોલાય છે. ઐશ્વર્યાના પુનરાગમનની કરણની ફિલ્મમાં હીરો આમિર જેવો સિનિયર હશે કે પછી રણબીર સરખો યંગ ટર્ક એ સવાલ પણ છે. આમિરની હાજરી પ્રોજેક્ટને જુદી કક્ષામાં મૂકે એમ હોવા છતાં ‘બે અને બે ચાર નહીં, પણ બાવીસ થાય’ એવો હિસાબ કરનારાઓ કરણ અત્યારે જે ફિલ્મ ‘બૉમ્બે વૅલ્વેટ’માં વિલન તરીકે અભિનય કરી રહ્યો છે, તેની જ જોડી રણબીર અને અનુષ્કાને સાઇન કરે એવી શક્યતા વધારે ગણી રહ્યા છે.

કરણ જેવા વેપારીને આમિર જેટલો સમય લે પોસાય નહીં અને વધારે તો દિગ્દર્શનમાં હીરોનાં ‘સજેશન્સ’નો પણ ડર રહે. એ ઉપરાંત કલાકારોને સાઇન કરતી વખતે ‘ધર્મા’માં ન્યુમરોલોજી  જેવા પૌરાણિક શાસ્ત્રનું પણ મહત્વ પણ ખરું જ. એ જોતાં સૈફ અલી ખાને કરણ જોહર, એકતા કપૂર કે રાકેશ રોશન જેવા કોઇને મળવું જોઇએ. ‘હેપ્પી ઍન્ડિંગ’ના ટિકિટબારી પર જે બુરા હાલ થયા છે તે જોતાં તેની કરિયરને એકાદા તિલસ્મી ટોટકાની જરૂર હોય એવું  લાગે છે. સૈફની ‘બુલેટ રાજા’ અને ‘હમશકલ્સ’ પછીની આ સતત ત્રીજી ફ્લોપ ફિલ્મ થતાં ક્રિકેટની ભાષામાં હેટ્રિક થઈ છે. સિનેમાના બિઝનેસમાં અત્યારે સૈફની કક્ષાના સ્ટાર્સની પ્રોડક્ટ ઉપર જે પ્રકારે ૫૦ થી ૧૦૦ કરોડનાં ઇન્વેસ્ટમેન્ટ લાગે છે, તેની સામે માર્કેટ વળતર પણ એવું તગડું માગે એ સ્વાભાવિક છે. પરંતુ, ગયા નવેંબરમાં રિલીઝ થયેલી ‘બુલેટ રાજા’ના ડિસ્ટ્રીબ્યુટરે ૯૦ કરોડમાં ખરીદેલી ફિલ્મને પહેલા દસ દિવસમાં ૩૦ કરોડની આસપાસનો જ વકરો મળ્યો હતો! (તેના સેટેલાઇટ રાઇટ્સ પણ ૪૦ કરોડમાં વેચાયા હતા. તેમાં કેટલું વળતર અને કેટલો ઘાટો એ વળી જુદી જ વાર્તા થાય.)

તે પછીની મોટી ફિલ્મ ‘હમશકલ્સ’ પણ ૮૦ કરોડમાં બની હતી અને મોટી પ્રાઇસ મળી હોઇ નિર્માતાને કદાચ કોઇ નુકશાન ના ગયું હોય. પણ બોક્સ ઓફિસ પર તે પિક્ચરનાં ચોથા દિવસથી થતાં એવરેજ કલેક્શન્સ તેના ખરીદનારાઓને કોઇ રીતે હૅપ્પી ના કરી શકે. જ્યારે આ વખતે ‘હૅપ્પી ઍન્ડિંગ’માં તો ગ્રાફ ઘટતો ઘટતો એ સ્થિતિએ પહોંચ્યો છે કે ચોથા દિવસ સુધી રાહ પણ જોવાની ના રહી..... પહેલા દિવસે જ એવરેજ કલેક્શન્સ આવ્યાં છે! સૈફ જેવા સ્ટારની ૨૫૦૦ સ્ક્રિન્સ પર રિલીઝ કરાયેલી ફિલ્મને ૧૫ કે ૨૦ ટકા હાઉસ ભરાતું જોવા મળે અને કુલ વકરો ચાર કરોડ થાય એ કેવી મોટી નિષ્ફળતા કહેવાય! મંગળવારે માંડ એક કરોડ રૂપિયા ભેગા થતાં હવે સૈફની ફિલ્મ પર બ્લાઇન્ડ રમનારા ઘટતા જવાના. વળી, ‘હેપ્પી ઍન્ડિંગ’માં સૈફને પોતાને પણ કોરે બરડે નથી નીકળવાનું. કારણ કે તેનું પ્રોડક્શન સૈફની કંપનીએ જ કરેલું છે. તેના ખુદના પૈસા પણ લાગેલા હોઇ નિર્માતા તરીકેનું આર્થિક નુકશાન પણ છોટે નવાબને જ ભોગવવાનું છે.

‘હેપ્પી ઍન્ડિંગ’ રિલીઝ થતાં અગાઉ એમ હતું કે એ તેના પછી આવનારા કયા પિક્ચરને તે નડશે? પણ હવે એવો કોઇ ભય દેખાતો નથી. તેની પાછળ ડિસેમ્બરના રિલીઝની લાઇનમાં ‘ઉંગલી’ અને ‘એક્શન જેક્સન’થી માંડીને ઠેઠ ‘પીકે’ સુધીના સૌ ઉભા જ છે અને તે સૌ તેને નડે એવો ઘાટ છે. ‘પી કે’ની રજૂઆત અગાઉ જે રીતે પોસ્ટર્સને રિલીઝ કરીને વિવાદથી શરૂઆત કરીને ધીમે ધીમે પ્રચારનું મોમેન્ટમ વધારાય છે, તે આમિરની ફિલ્મનો હવે ટ્રેડ માર્ક છે. ‘પીકે’ની હીરોઇન અનુષ્કા શર્મા પણ એ પ્રચાર-પ્રસારમાં પોતાની રીતે ફાળો આપી રહી છે. હમણાં તેણે એક ધડાકો કર્યો કે ‘પી કે’ના ડાયરેક્ટર રાજ્કુમાર હીરાણીની આમિર સાથેની અન્ય એક સુપર-ડુપર હીટ ફિલ્મ ‘થ્રી ઇડિયટ્સ’ની હીરોઇન તરીકે ઓડિશન આપનારી લગભગ બસ્સો નવી છોકરીઓમાં અનુષ્કા પોતે પણ હતી! છેવટે કોઇ નવી બાલિકાને ચાન્સ આપવાને બદલે કરિના કપૂરને લઇને પ્રપોઝલને વધારે સેફ કર્યું હતું એ અલગ વાત છે. 

અનુષ્કાનું આગમન છેવટે યશરાજની ‘રબને બનાદી જોડી’થી અન્ય ખાન શાહરૂખ સાથે થયું એ તો જાણીતી વાત છે. તે પછીના ‘બેન્ડ બાજા બારાત’ વખતે રણવીરસિંગ સાથેના તેના સંબંધો પણ રીયલ બેન્ડ બાજા બારાત સુધી પહોંચી શક્યા હોત. તે એટલે સુધી કે કોઇ જાહેર સમારંભમાં રણવીર પણ સલમાન ખાને અર્પિતાના લગ્નની ઉજવણી દરમિયાનના નાચ-ગાના વખતે કટરિનાને જે રીતે નિમંત્રી હતી, તે અદામાં અનુષ્કાને સ્ટેજ પર બોલાવી શકે! (“અનુષ્કા તુમ્હારા ગાના બજ રહા હૈ... પ્લીઝ સ્ટેજ પર આઓ.... અનુષ્કા શર્મા આઓ.... ઓકે નૉટ અનુષ્કા શર્મા, અનુષ્કા કોહલી...” અને પછી જાહેરમાં કહી શકે, “ક્યા કરું? મૈંને તો તુમ્હેં અનુષ્કાસિંગ બનને કા મૌકા દિયા થા....લેકિન તુમને કોહલી બનના પસંદ કિયા!”) 

  

તિખારો!

બૉક્સ ઓફિસ પણ પોતાનું બૅલેન્સ કેવું જાળવે છે?.......  દરેક ‘હૅપ્પી ન્યૂ યર’ની સાથે સાથે એકાદ ‘હૅપ્પી ઍન્ડિંગ’ પણ આપે જ છે!!  

ફિલમની ચિલમ..... નવેંબર ૨૩,૨૦૧૪

ટ્વેન્ટી-ટ્વેન્ટીના જમાનામાં....

ફિલ્મ સર્જકનો શોક, એક ટ્વીટમાં પતી જાય!

 

ફિલ્મો અને રંગમંચની એક આખી જનરેશન ધીમે ધીમે વિદાય થઈ રહી છે. અલબત્ત એ કુદરતનો ક્રમ છે. પરંતુ, જેમનું નામ સાંભળીને ‘સન્નિવેશ’ જેવો ગુજરાતી શબ્દ ગુજરાતીઓ શીખ્યા હોય એવા નાટકોના સેટના ડિઝાઇનર ‘છેલ-પરેશ’ની જોડીના ‘છેલભાઇ’ એટલે કે છેલશંકર વાયડાની ૭૯ વર્ષની ઉંમરે ચિરવિદાય થઈ. ગુજરાતી નાટકો જોનારા સૌને પ્લે શરૂ થતાં અગાઉ જ્યારે નેપથ્યમાંથી ‘કલા-સન્નિવેશ...... છેલ-પરેશ’ એમ જ સંભળાય; એટલી હદે ધરખમ તેમનું કામ હતું. નાટક ભજવનારા પ્રવીણ જોશી અને કાન્તિ મડિયાથી ઠેઠ આજના સંજય ગોરડીયા સુધીના અલગ અલગ હોઇ શકે, મુંબઈની સર્જન સંસ્થા કોઇપણ હોય; તેમાં સેટ ડિઝાઇનર તો ‘છેલ-પરેશ’ જ હોય. તેમના હાથે લગભગ ૫૦૦ જેટલાં નાટકોના સેટ ડિઝાઇન થયા છે. આ હકીકત પોતે એક વિશ્વ રેકોર્ડ હશે. તેની નોંધ ‘ગિનિસ બુક’ અથવા ‘લીમ્કા બુક’માં ના લેવાઇ હોય એ છેલભાઇનો સતત કામ જ કર્યા કરવાનો સ્વભાવ જોતાં સ્વાભાવિક લાગે છે.  

     

‘છેલ-પરેશ’ની જોડીને શંકર-જયકિશન કે લક્ષ્મીકાન્ત-પ્યારેલાલ અથવા તો સલીમ-જાવેદ સાથે ના સરખાવી શકાય. કેમ કે તેમાં સમયાંતરે તિરાડ પડી શકી હતી. ‘છેલ-પરેશ’ના બીજા સભ્ય પરેશ દરૂ હકીકતમાં તો જે જે કોલેજ ઓફ આર્ટ્સમાં છેલભાઇના પ્રોફેસર હતા અને ’સાઇઠના દાયકામાં ‘મને સૂરજ આપો’ નાટકથી પોતાના વિદ્યાર્થી સાથે ‘ગુરૂ’ જોડાયા હતા. પણ કોલેજમાં કળા શીખવા દાખલ થયા તે પહેલાંનો કચ્છના આ આર્ટીસ્ટ છેલભાઇનો મુંબઈમાં સંઘર્ષ ભારે હતો. તેમની કલાપ્રીતિનું ઝનૂન જ  એવા કપરા સંજોગોમાં તેમને ટકાવી ગયું. એકવાર ‘છેલ-પરેશ’નાં કામ અને નામ બન્ને જાણીતાં થયાં પછી તેમણે કરેલાં નાટકોની યાદી કરીએ તો ગુજરાતી રંગભૂમિનો છેલ્લાં પચાસ વર્ષનો ઇતિહાસ મળી રહે! (ગુજરાતી અખબારોમાં ‘અંદાઝે બયાં’ના કોલમિસ્ટ તરીકે લોકપ્રિય અને ‘રંગીલા’ જેવી ફિલ્મના સંવાદ લેખક તથા સંજય દત્ત અને ઉર્મિલાને લઈને બનેલી ‘ખુબસુરત’ના દિગ્દર્શક એવા તેમના દીકરા સંજય છેલ, અભિનેત્રી પુત્રી અલ્પના, જમાઇ અભિનેતા મેહુલ બુચ જેવા સૌએ મળીને આ કરવા/કરાવવા જેવું આ કામ છે..... ઓફ કોર્સ જો ના થયું હોય તો જ.)ગુજરાતી નાટકોના અમારા જેવા રસિકોને તો એક સાથે પ્રવીણ જોશી, કાન્તિ મડિયા, અરવિંદ જોશી, ચંદ્રવદન ભટ્ટ, અરવિંદ ઠક્કર, વિજય દત્ત, હની છાયા અને શૈલેશ દવે જેવાં નામો સાંભળીને કોઇ અલૌકિક રોમાંચ થઈ જાય છે! એ સૌનાં નાટકોની વિગતો છેલભાઇના રેફરન્સ સાથે ઉપલબ્ધ થાય એ કેવો સરસ કર્ટેઇન કૉલ થાય?  

આ જ સપ્તાહે રવિ ચોપ્રાનું પણ અવસાન થયું, જે બી.આર. ફિલ્મ્સ જેવી નિર્માણ સંસ્થાના કર્તા-હર્તા હતા જ્યાંથી ‘વક્ત’, ‘નયા દૌર’, ‘કાનૂન’, ‘ઇત્તેફાક’થી લઈને ‘ટાવરીંગ ઇફર્નો’ જેવી હોલીવુડની ફિલ્મના ટેક્નિશ્યન્સને લઈને બનેલી ‘બર્નીંગ ટ્રેઇન’ જેવી કૃતિઓ મળી હતી. ખુદ રવિ ચોપ્રા પણ ‘મહાભારત’ સરખી ઇતિહાસ સર્જક સિરીયલના નિર્દેશક હતા. યાદ છે ને? ‘મહાભારત’ના પ્રસારણ વખતે રોડ પર રીતસર કરફ્યુ હોય એવી સ્થિતિ થતી હતી. સતત બે વરસ સુધી દર્શકોને જકડી રાખવા એ જે તે સમય ૧૯૮૮ની કેવી મોટી ઉપલબ્ધિ હતી! રવિ ચોપ્રાએ ૯૪ કલાકની એ શ્રેણી બનાવી તે ૩૦ પિક્ચર બનાવ્યા બરાબર થાય અને તે પણ સેંકડો કલાકારો-કસબીઓને મેનેજ કરવા પડે એવી મહા-સિરીયલ. ફિલ્મના દિગ્દર્શક તરીકે પણ અમિતાભ બચ્ચનને યાદગાર રોલમાં રજુ કરનાર પિક્ચર ‘બાગબાન’ના પણ રવિ પડદા પાછળના ખરા બાગબાન હતા. તેમના ‘બી. આર.’ના ડબીંગ અને એડિટીંગ સ્ટુડિયોથી પણ ફિલ્મ જગતમાં કોણ અજાણ્યું હશે? એ સ્ટુડિયો ભાડે રાખીને તેમાં કેટકેટલી અને કેવી કેવી ફિલ્મોને આખરી રૂપ મળ્યું હશે. એવી ધરખમ વ્યક્તિ સદાને માટે જાય અને છતાં ફિલ્મોની પાર્ટીઓ કે જલસા યથાવત ચાલે, એ કેવું?

રવિ ચોપ્રાના કાકા યશ ચોપ્રાની નિર્માણ સંસ્થા ‘યશરાજ’ની ‘કીલ/દિલ’ની રજુઆત તો અગાઉનાં આર્થિક કમિટમેન્ટ હોય એટલે મોકુફ ન રખાય, એ સ્વાભાવિક છે. (અગાઉના સમયમાં તો મોટાભાગના સ્ટુડિયોમાં કામ બંધ કરી દેવાતું.) પરંતુ, પ્રિમિયર જેવી ધામધુમ તો સાદાઇમાં ફેરવી શકાયને? છાપાઓમાં ફિલ્મની સ્ટારકાસ્ટ પરિણિતી ચોપ્રા તથા રણવીરસિંગ સહિતના સૌના ફોટા જોતાં લાગે નહીં કે જે પ્રોડક્શન હાઉસ તરફથી એ શોનું આયોજન થયું હતું, તે યશરાજના વડા આદિત્ય ચોપ્રાના સગ્ગા કાકાના દીકરા ફિલ્મની રજુઆતની તારીખ ૧૪મી નવેંબરના બે જ દિવસ પહેલાં ૧૨મી નવેંબરે ગુજરી ગયા હતા!  (૨૦-ટ્વેન્ટીના જમાનામાં હવે શોક પણ ઝડપથી ઉતરી જાય છે?!) હવે ટ્વીટર પર ‘આર આઇ પી’ સહિતનો ૧૪૦ કેરેક્ટરનો ટૂંકો શોક સંદેશો લખી દેવાથી કામ પતી જાય છે. (એવા પ્રસંગે સાહિર લુધિયાન્વીના શબ્દો યાદ આવે.... ‘કૌન રોતા હૈ કિસી ઔર કી ખાતિર અય દોસ્ત, સબકો અપની હી કિસી બાત પે રોના આયા..”!)

રવિ ચોપ્રાના શોકના દિવસોમાં જ સલમાનની બેન અર્પિતાનાં લગ્નની ધામધુમ પણ મીડિયામાં ચગી અને તેમાં ખાન ત્રિપુટીના સમાચાર સ્વાભાવિક જ મુખ્ય રહ્યા. ખાસ કરીને સલમાન અને શાહરૂખે મળીને  હૈદ્રાબાદ નહીં આવી શકેલા અને દિલ્હીમાં બેઠેલા આમિરને ‘સ્કાઇપ’ જેવા ‘ફેસટાઇમ’ ઉપર વાતો કરીને આખી રાતનો ઉજાગરો કરાવ્યો એનું મહત્વ વધારે છે. તેનું કારણ છે.  એ તો જાણીતી વાત છે કે જ્યારે ‘ચલતે ચલતે’ના સેટ પર જઈને સલમાને તે વખતની ફિલ્મની હીરોઇન ઐશ્વર્યા રાય સાથે બદસલુકી કરી, ત્યારે નિર્માતા તરીકે શાહરૂખે મોટો ઝગડો કર્યો હતો અને છેવટે એવી નવી બબાલ ટાળવા ઐશ્વર્યાને બદલે રાની મુકરજીને લેવી પડી હતી. પછી તો ઐશ્વર્યાની દોસ્તી વિવેક ઓબેરોય સાથે થઈ અને છેવટે અભિષેક સાથે ઘરસંસાર માંડ્યો એ જાણીતો ઇતિહાસ છે. પરંતુ, એ જ ઝગડેલા ‘કરણ અર્જુન’ને ફરાહખાને ૨૦૦૪માં પોતાના લગ્ન પ્રસંગે ‘બોલતા’ કર્યા અને આજે સ્થિતિ એ છે કે એ બેઉ ભેગા થઈને ‘અંદાઝ અપના અપના’ની સ્ટાઇલમાં આમિરને આખી રાત જગાડે છે. 

અત્યારે સેંકડો કરોડોના બિઝનેસ સાથે ત્રણેય ખાનની બધી આંગળીઓ ઘીમાં ઝબોળાયેલી છે. લડવા-ઝગડવાનો કોઇ મતલબ નથી; એટલી સમજણ આવી હોય એમ લાગે છે. (ખાન સ્પર્ધા અને અણબનાવની એ બધી વાતો મીડિયાએ ઉડાવેલી છે એમ પણ હવે એ સૌ કહી શકશે.) તેથી સલમાને પોતાની પાસે થયેલી પૈસાની રેલમછેલને પોતાની દત્તક લેવાયેલી બહેનના લગ્નમાં પણ મોટાપાયે દેખાડી. અર્પિતાને પિતા સલીમ એક વરસાદી રાતમાં ફુટપાથ પરથી રડતી હાલતમાં ઘેર લઈ આવ્યા હતા. એ રીતે કુટુંબની સભ્ય બનેલી બહેનને ૧૬ કરોડ રૂપિયાનો ફ્લેટ તથા ચાર કરોડની રોલ્સરોય્સ ગાડી ભેટમાં આપવી એ દરિયાદિલીનું કામ છે. એ કદાચ અર્પિતાના પહેલા બોયફ્રેન્ડ અને લગ્નની લગભગ દરખાસ્ત સુધી પહોંચેલા એવા એક્ટર અર્જુન કપૂરને ત્યાં મળ્યો હોત એવો વૈભવ આપવાનો પ્રયાસ પણ હોય. અથવા  સલમાન પણ પેલી ઉક્તિમાં ખરેખર માનતો હોય કે આપણે કોના નસીબનું કે કોની દુવાઓનું કમાતા હોઇએ છીએ એ આપણને ક્યાં ખબર હોય છે?!

તિખારો!

‘કીલ/દિલ’માં પોતાની સામે ગન તાકીને ઉભેલા ગુંડાને ગોવિંદા કહે છે, “મારના હૈ તો મારો..... ઘૂર ઘૂર કે મેરા ટાઇમ વેસ્ટ મત કરો!!”